Strona główna
O czasopiśmie
Zespół redakcyjny
Oświadczenie dotyczące etyki publikacji i nadużyć
Bieżący numer
Dla autorów
Proces recenzji
Wytyczne edytorskie
Oświadczenie Autora pracy (do pobrania)
Dla recenzentów
Zasady recenzji
Formularz recenzji
CFP
CfP Rzeczywistość Wirtualna (VR) jako przestrzeń interdyscyplinarnych badań nad społecznymi wyzwaniami i perspektywami
CfP Zdrowie i dobrostan a nowe media i nowe technologie
Wszystkie numery
Kontakt
Zrównoważone konsumowanie czasu wolnego. O przemianach leisure time w społeczeństwie konsumpcyjnym
1
Instytut Nauk Socjologicznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska
Data nadesłania: 15-03-2023
Data ostatniej rewizji: 03-05-2023
Data akceptacji: 04-05-2023
Data publikacji: 30-06-2023
Autor do korespondencji
Katarzyna Anna Uklańska
Instytut Nauk Socjologicznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wóycickiego 1/3, 01-938, Warszawa, Polska
Instytut Nauk Socjologicznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wóycickiego 1/3, 01-938, Warszawa, Polska
Studia Humanistyczne AGH 2023;(1):33-46
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Czas wolny to dorobek nowoczesnego społeczeństwa i stał się dostępny dzięki industrializacji. Jest wartością stałą ponowoczesnych społeczeństw. Ulega jednak przemianom – dotyczą one jego zasobów (mamy go więcej lub mniej) oraz jakości i sposobów jego spędzania. To kultura określa ilość, jakość i treść czasu wolnego, którym dysponują jednostki i grupy. W społeczeństwach kultury zachodniej dominujący jest model konsumpcyjny spędzania czasu wolnego. Jednak coraz częściej implementowane są w obszar laisure time zyskujące na popularności wartości antykonsumpcyjne i związane z konsumpcją zrównoważoną. Jest to nowość występująca w aktualnych wzorach kultury. Celem artykułu jest ukazanie, że istotne dziś zrównoważone i antykonsumpcyjne idee pokazują jednostkom i grupom, jak korzystać z czasu wolnego w nowy sposób, jak konsumować antykonsumpcyjnie. W czasie wolnym należy rezygnować z hiperkonsumpcji i konsumować inaczej – bardziej ekologicznie, zrównoważenie i bardziej oszczędnie. Podstawą artykułu jest analiza literatury przedmiotu, badań zastanych, a także praktyk społecznych związanych z niniejszą problematyką.
REFERENCJE (57)
1.
Appadurai, A. (2005). Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Kraków: Universitas.
2.
Bajdor, P., Grabara, J.K. (2012). Turystyka zrównoważona – przegląd literatury i charakterystyka. W: S. Nowak (red.), Regionalne i lokalne strategie rozwoju turystyki. Materiały i studia (s. 52–10). Katowice: Wydawnictwo AWF w Katowicach.
3.
Bałachowicz, J. (2017). Idea zrównoważonego rozwoju w edukacji dziecka. Prima Educatione, 1, 21–38.
4.
Barber, B. (2008). Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Warszawa: Muza.
5.
Bartniczak, B. (2013). Zrównoważony transport na poziomie regionalnym jako przedmiot pomiaru wskaźnikowego. W: M. Michałowska (red.), Współczesne uwarunkowania rozwoju transportu w regionie (s. 11–20). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
6.
Baudrillard, J. (2006). Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
9.
Blum, P. (2021). Circular Fashion. Making the Fashion Industry Sustainable. London: Laurence King Publishing.
10.
Burgiel, A. (2004). Internet jako źródło informacji i narzędzie komunikacji współczesnego konsumenta. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 179, 541–547.
11.
Burgiel, A. (2014). Wspólna konsumpcja (collaborative consumption) jako alternatywna opcja dla konsumenta XXI wieku. Marketing i Rynek, 8, 1009–1014.
12.
Burgiel, A. (2020). Zrównoważona konsumpcja dla opornych, czyli jak być konsumentem w XXI w. i nie przesadzić. Pobrano z: https://www.ue.katowice.pl/fil... [15.02.2023].
13.
Burszta, W. (2001). Asteriks w Disneylandzie. Zapiski antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
14.
Bylok, F. (2012). Orientacja na przyjemność w zachowaniach konsumentów. Konsumpcja i Rozwój, 1, 48–60.
15.
Bylok, F. (2016). Alternatywne formy konsumpcji wobec konsumpcjonizmu. Handel Wewnętrzny, 2, 63–77.
16.
Bylok, F. (2016). Meandry konsumpcji we współczesnym społeczeństwie: konsumpcjonizm versus dekonsumpcja. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 19, 1, 55–69.
17.
Czubocha, K., Rejman, K. (2015). Społeczeństwo czasu wolnego i konsumpcji w dobie postmodernizmu: analiza socjologiczna. Humanities and Social Sciences, XX. 22(4), 99–109.
19.
Dumazedier, J. (1959). Rzeczywistość czasu wolnego a ideologia. Nowoczesna Kultura, 36.
20.
FAO (2010). Report International Scientific Symposium: Biodiversity and Sustainable Diet – United Against Hunger. Pobrano z: FAO, https://www.fao.org/ag/humannu... [1.03.2023].
21.
GlobalData (2022). ThredUp Resale Raport 2022. Pobrano z: ThredUp, https://www.thredup.com/resale... [5.03.2023].
22.
Goryńska-Goldmann, E., Mytko, W. (2021). Zrównoważona konsumpcja żywności. Wybrane działania wspierające jej rozwój. Warszawa: Difin.
23.
Gorzelec, K., Wyszomirski, O. (2013). Plan zrównoważonego rozwoju transportu publicznego. W: M. Michałowska (red.), Współczesne uwarunkowania rozwoju transportu w regionie (s. 69–77). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
24.
GUS (2022). Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach domowych w 2022 r. cz. 3. tab. 13a. Pobrano z: GUS, https://stat.gov.pl/obszary-te... [10.02.2023].
25.
Hellman, K-U. (2008). Das konsumistische Syndrom. W: K-U. Hellman, G. Zurstiege (ed.), Räume des Konsums über den Funktionswandel von Räumlichkeit im Zeitalter des Konsumismus (s. 19–50). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
26.
Jagodzińska, M., Strumińska-Doktór, A. (2021). Idea konsumpcji zrównoważonej w kształceniu studentów do wykonywania zawodu nauczyciela. W: R.F. Sadowski, A. Kosieradzka-Federczyk, A. Klimska (red.), Antropologiczne i przyrodnicze aspekty konsumpcji nadmiaru i umiaru (s. 177–187). Warszawa: KSAP.
27.
Janoś-Kresło, M. (2008). Usługi społeczne a zrównoważony rozwój regionów. Warszawa: SGH.
28.
Kampania 17. Celów. (2023). Polski konsument a cele zrównoważonego rozwoju. Pobrano z: Kampania 17. Celów, https://kampania17celow.pl/wp-... [20.04.2023].
29.
Kapera, I. (2018). Rozwój zrównoważony turystyki. Problemy przyrodnicze, społeczne i gospodarcze na przykładzie Polski. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
30.
Kiełczewski, D. (2007). Struktura pojęcia konsumpcji zrównoważonej. Ekonomia i Środowisko, 36, 36–52.
31.
Klimski, W. (2012). Stołeczny laisure time. O anatomii czasu wolnego wielkiego miasta. W: S.H. Zaręba (red.). Warszawa i jej mieszkańcy 2010 (s. 77–86). Warszawa: KONTRAST.
33.
Kolny, B. (2014). Czas wolny w świetle zrównoważonego rozwoju. Konsumpcja i Rozwój, 2(7), 28–38.
34.
KPMG (2019). Rynek mody w Polsce. Wyzwania. Pobrano z: KPMG https://assets.kpmg/content/da... [5.02.2023].
36.
Mazur-Wierzbicka, E. (2014), Ekoinnowacje – istotny element zrównoważonego budownictwa. Handel Wewnętrzny, 5(352), 138–148.
37.
Milburn, J. (2021). Slow Clothing. Finding meaning in what we wear. Brisbane, Queensland: Textile Beat.
38.
Muszyński, W. (2008). Kultura czasu wolnego w epoce globalizacji. W: W. Muszyński (red.), „Cudne manowce?” kultura czasu wolnego we współczesnym społeczeństwie (s. 7–13). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
39.
Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji do Spraw Środowiska i Rozwoju (1991). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
40.
Niezgoda, A. (2014). Czas wolny a zmiany na rynku turystycznym. W: B. Krakowiak, J. Latosińska (red.), Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość turystyki. Warsztaty z Geografii Turyzmu, t. 5 (s. 101–113). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
41.
Nowalska-Kapuścik, D. (2008). Czas wolny czy czas niewolny? O znaczeniu czasu wolnego w społeczeństwie konsumpcyjnym. W: W. Muszyński (red.), „Czas ukoi nas?” jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie (s. 26–36). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
42.
Papuziński, A. (2017). Filozofia Raportu Brundtland. W: R.F. Sadowski, Z. Łepko (red.), Theoria i Praxis zrównoważonego rozwoju. 30 lat od ogłoszenia raportu Brundtland (s. 127–142). Warszawa: TNFS.
43.
Pawłowski, A. (2017). Rozwój zrównoważony – największe wyzwanie XXI wieku. W: R.F. Sadowski, Z. Łepko (red.), Theoria i Praxis zrównoważonego rozwoju. 30 lat od ogłoszenia raportu Brundtland (s. 53–64). Warszawa: TNFS.
44.
Pluta, A. (2012), Budownictwo zrównoważone – powszechnie obowiązujący standard. Pobrano z: Inteligentny Budynek, https://inteligentnybudynek.eu... [25.02.2023].
45.
Rejman, K., Kowrygo, B., Laskowski, W. (2015). Ocena struktury spożycia żywności w Polsce w aspekcie wymogów zrównoważonej konsumpcji. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3(37), 503–512.
47.
Schatzky, T.R. (2001). Practice mind-ed orders. W: T.R. Schatzky, K.K. Cetina, E. von Savigny (ed.), The Practice turn in Conteporary Theory (s. 50–63). London–New York: Rautledge.
48.
Stangierska, D. (2016). Slow Food w gastronomii w kontekście zrównoważonego rozwoju. Handel Wewnętrzny, 1(360), 122–132.
49.
Szczepański, J. (1970). Konsumpcja a rozwój człowieka. Wstęp do antropologicznej teorii konsumpcji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
50.
Szpunar, M. (2008). Konsumuję, więc jestem. Konsumowanie jako forma spędzania wolnego czasu w społeczeństwie nowoczesnym. W. Muszyński (red.), „Czas ukoi nas?” jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie (s. 37–48). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
52.
Tarkowska, E. (1999). Spór o niedzielę w perspektywie globalnych przemian kulturowych. W: M. Kempny, G. Woroniecka (red.), Religia i kultura w globalizującym się świecie (s. 112–120). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
53.
Tarkowska, E. (2001). Czas społeczny a czas wolny. Koncepcje i współczesne przemiany. W: A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i kultura czasu wolnego (s. 17–33). Warszawa: Wydawnictwo DIG.
54.
Terada, Y. (2004). Rozwój społeczeństwa konsumpcyjnego i różne koncepcje wolności. W: M. Golka (red.), W cywilizacji konsumpcyjnej (s. 9–26). Poznań: Wydawnictwo UAM.
55.
Tyburski, W. (2011). Etyka środowiskowa i jej wkład w budowanie świadomości sprzyjającej wdrażaniu idei zrównoważonego rozwoju. W: W. Tyburski (red.), Zasady kształtowania postaw sprzyjających wdrażaniu zrównoważonego rozwoju (s. 85–157). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
56.
Uklańska, K. (2022). Second hand w przemianie. Transformacja ideowo-motywacyjnego kontekstu sklepów z używaną odzieżą. Władza Sądzenia, 23, 180–200.
57.
Zajączkowska, K. (2022). Odpowiedzialna moda. Guilt-free przewodnik po slow fashion. Kraków: Znak Koncept.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-7109 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
